Hoe krijgt een dorp of stad een bruisend centrum?

Dit blog is geplaatst op 11 november 2019

In een centrum komt alles samen en iedereen bij elkaar. Dat maakt een centrum het middelpunt van stad of dorp. Een oud historisch centrum wordt gekoesterd, een verouderd centrum opgeknapt. Het centrum staat volop in de belangstelling. Alle inwoners hebben er belang bij dat het centrum aantrekkelijk is en blijft. Tijd voor een tiental tips om het centrum van uw dorp of stad een flinke impuls te geven. Uw dorp of stad verdient beter. Om een aantrekkelijk en gastvrij centrum te krijgen en te houden, dat is een opgave. Vooral voor de inwoners, de ondernemers en de bezoekers, maar ook voor het gemeentebestuur. Zo heeft iedere plaats specifieke belemmeringen én kansen. ‘Dat beeld van dat grauwe en dat grijze. Dat is niet wat je moet hebben in het centrum van Veldhoven, zeker niet als je let op alle ambities in de Brainport-regio. Je wilt de slimste regio zijn in the battle for talent. Dan moet je ook voorzieningen op niveau aanbieden,’ was de verzuchting van Cees-Jan Pen, lector ondernemende regio aan de Fontys Hogeschool in Eindhoven. Zoals Veldhoven, zo zijn er tal van plaatsen, waar het centrum niet het bruisende hart is, zoals dat wel zou kunnen.

Tien tips voor een bruisend centrum

Om ergens te komen, moet je eerst weten waar je staat. De beginsituatie moet helder zijn. Dan komt er ruimte voor verbeterstappen. Een eerlijke diagnose leidt tot een effectieve aanpak. In deze bijdrage een tiental tips, die kunnen bijdragen aan het bereiken van een bruisend hart voor elk dorp en elke stad. In het vervolg van dit blog wordt belicht hoe deze aspecten per dorp of stad in een eigentijds interactief beleidsproces nader kunnen worden uitgewerkt.

1. Zorg voor goede bereikbaarheid.
2. Behoud bestaande klanten.
3. Maak van bewoners ambassadeurs.
4. Schaf koopzondag af. Zondag is rustdag.
5. Beloon loyaliteit.
6. Stimuleer dorps- en stads-beleving.
7. Maak de plaats herkenbaar.
8. Toon visie met vastgoed.
9. Speel optimaal in op het nieuwe winkelen.
10. Verlaag de lasten en wees realistisch.

Betrokkenheid vanaf het eerste idee geeft verdienkansen

Als je ergens vanaf het eerste idee bij betrokken bent, geeft dat een optimale uitgangspositie om later bij de uitvoering betrokken te zijn. Afgezien allerlei aanbestedingsperikelen vanzelf. Het is steeds meer de gewoonte om ook burgers in een vroeg stadium mee te laten denken over toekomstige ontwikkelingen. Over de locaties voor binnenstedelijke woningbouw of over de wensen en invulling van de centrumfunctie. Inwoners van de gemeente Utrechtse Heuvelrug hebben bijna 200 mogelijke bouwlocaties aangewezen. De wethouder legde de vraag naar inbreidingslocaties bij alle inwoners neer en werd verrast met een veel rijkere oogst dan hij voor mogelijk had gehouden. Zo’n volksraadpleging kan op veel terreinen onverwachte perspectieven opleveren. Dat vraagt een bepaalde mate van organisatie en een benutting van de digitale mogelijkheden. Bouwprofessionals doen er goed aan deze interactieve processen actief te volgen en daar zo mogelijk aan bij te dragen.

Interactieve beleidsvorming legt de basis voor toekomstige stedenbouw

‘Hoe krijgt mijn dorp of stad een bruisend centrum?’ Dat is de vraag, die velen in middelgrote en kleine plaatsen bezighoudt. Het winkellandschap verandert in snel tempo. De nieuwste ontwikkelingen vragen een actueel centrumplan. Aan de inhoud daarvan kan iedereen een bijdrage leveren. Alle reacties via bijvoorbeeld een Facebook-pagina of -groep worden meegenomen, afgewogen en verwerkt in een breed gedragen en doordacht centrumplan dat leidt tot ‘een bruisend hart’ voor dorp of stad. In tien achtereenvolgende weken kunnen tien verschillende thema’s worden belicht. Vervolgens gaat een focusgroep van betrokken inwoners met de verzamelde input aan de slag. Het resultaat van deze raadpleging en van de focusgroep wordt in de vorm van aanbevelingen aangeboden aan alle bij het centrum betrokken belanghebbenden en beleidsmakers. Zo werkt anno 2019 burgerparticipatie, zo wordt betrokkenheid omgezet in een waardevolle activiteit.

Naar een breed gedragen en doordacht perspectief voor dorp of stad

Facebook maakt het mogelijk om via korte lijnen alle beschikbare ideeën te inventariseren. Vervolgens worden de ideeën gecategoriseerd. Een volgende stap bestaat uit een bespreking in een focusgroep, waarvoor een uitnodiging ook via dit medium wordt verstuurd en waarvoor iedereen zich dan kan aanmelden. Deze focusgroep bespreekt de ideeën, waarna deze worden uitgewerkt in een plan van aanpak. Dit plan ‘Een bruisend centrum voor ons dorp of onze stad’ wordt vervolgens aangeboden aan de betrokken winkeliersverenigingen, het centrummanagement, de gemeenteraad en het College van B&W. Over de wijze waarop dit wordt gedaan, zal een voorbereidingsgroep nadenken en een passende activiteit organiseren. Voor architecten, stedenbouwkundigen en veel andere bouwprofessionals een prachtkans om hun expertise in te zetten en betrokken te zijn bij de stedenbouwkundige opgave, die uit dit denkwerk voortvloeit. Vraag niet wat de overheid of de gemeenschap voor u kan doen, maar vraag wat u voor de gemeenschap kunt betekenen.

© Piet M. Oskam