Het gaat in essentie maar om 1 ding: geld

Dit blog is geplaatst op 23 januari 2017

Eigenlijk zijn alle partijen in en om de bouwsector het er wel over eens: het moet anders. Dat leidt tot welgemeende dooddoeners als “meer transparantie en meer vertrouwen” in artikelen en blogs. De politiek probeert veranderingen te bewerkstelligen door te duwen (verhuurdersheffing) of juist door los te laten (voorstel nieuwe bouwregels).

Daar waar men de moed heeft zaken op een andere manier aan te pakken worden actoren ‘ingehaald’ door de aantrekkende markt: partijen lijken zich, zoals vanouds, weer toe te leggen op korte termijn denken en eigen belang.

Geld

In essentie draait het denken en handelen in de bouwsector om maar 1 ding: geld. Opdrachtnemers willen dat hun kosten gedekt worden, dat zij een rendement kunnen maken. Opdrachtnemers wensen waarde terug te zien voor het geld dat zij beschikbaar stellen. Het is natuurlijk prima dat geld en waarde belangrijke prikkels zijn voor een sector. Maar prijsvorming en het bepalen van meerwaarde is in de bouwsector echter vertroebeld door onder andere:

• het geven van kortingen gekoppeld aan volumes;
• het (bewust of onbewust) meenemen van risico’s in prijsvorming;
• niet transparante dekking van bedrijfsvoeringskosten van marktpartijen;
• toetsing van prijzen aan ‘normen’ en resultaten van eerdere aanbestedingen.

Neefje

Mijn neefje is bezig met zijn eerste jaar middelbare school. Ik had het laatst met hem over ‘economie’. Hij wist mij feilloos te vertellen dat als hij een bedrijf had, hij zijn kosten wilde dekken en winst wilde maken. En zo simpel is het in essentie natuurlijk ook. De enige manier waarop de bouw structureel zal kunnen veranderen is als alle betrokken partijen in staat worden gesteld hun kosten te dekken en een boterham te verdienen.

Inzicht

Concreet betekent dit dat de hele ‘keten’ begint met het bepalen van de kostprijs van specifieke producten/diensten: het inzichtelijk maken van hun bedrijfsvoeringskosten en een reëel rendement. Een paar voorbeelden om dit te illustreren:

• Het principe van aan afnamevolumes gekoppelde kortingen laten we los: een groothandel rekent een transparante prijs voor (bijvoorbeeld) logistieke oplossingen, op basis van lonen, materiaal en materieel dat daarvoor nodig is. Dat is de specifieke meerwaarde van de betreffende leverancier;
• Een installateur krijgt de bedrijfsvoeringskosten gedekt, omdat die kosten gekoppeld zijn aan de continuïteit, stabiliteit en het innovatief vermogen van die partij: daar zit de meerwaarde voor opdrachtgevers. Uren en materialen die gebruikt worden in het bouwproces worden als directe kosten opgevoerd;
• Een bouwbedrijf dekt de Algemene Kosten niet langer meer door een opslag over het totale project. De opslag gaat over de eigen uren, gericht op een specifiek product, proces of dienst. Zaken als coördinatie etc. zijn directe uren, die als zodanig in rekening worden gebracht.

Gek

Het gebeurt op dit moment nog niet of nauwelijks dat samenwerkende partijen elkaar een échte kijk in de keuken geven. Een veel gehorde reactie is: “ Ik ben niet gek…. ik geef anderen echt geen inzicht in wat mijn kosten zijn. Dat wordt straks tegen mij gebruikt”.
Het is mijn overtuiging dat de bouwsector keihard afstevent op een situatie waarin partijen in toenemende mate elkaar opzoeken om projectoverstijgend samen te werken. De basis daarvoor wordt (i) inzicht in elkaars verdienmodel en (ii) afspraken maken om te komen tot een eenduidige kostprijsberekening. Daar waar partijen het nu nog eng vinden om inzicht te geven, is straks de kracht van consortia dat zij dat inzicht van elkaar hebben.

Sprong

Ik realiseer mij dat het moeilijk is om de stap te maken. Ik zie echter bij de partijen die ik in dit proces begeleid dat die koudwatervrees snel omslaat in enthousiasme. Een Indonesisch gezegde luidt: “Je kan niet in 2 keer over de afgrond springen”. Ik adviseer u dus om een goede aanloop te nemen en te springen…