De toekomst bestaat uit componenten

Dit blog is geplaatst op 19 december 2017

Bouwen vraagt om vooruitkijken. Bij iedere woning die nieuw wordt gebouwd of met een grote portemonnee totaal wordt gerenoveerd begint het pas. Met ruim 7,5 miljoen bestaande woningen vraagt onze woningvoorraad extra aandacht. Je moet de woning onderhouden, onderdelen vervangen en zo nu en dan aanpassen aan de veranderende omstandigheden. Daar is bovendien nog bijgekomen dat we vanwege duurzaamheid de woningvoorraad (stap voor stap) energiezuiniger moeten maken. Maar als er zo’n grote vraag is moeten we misschien vooraf eens beter gaan nadenken over de vorm van ons antwoord.

Onlangs zat ik in een promotiecommissie (Henk Brinksma – Toekomstbestendig renoveren) waarin de technieken voor het aanpassen van woningen centraal stond. In dit onderzoek wordt uitgebreid ingegaan op de manier van ordenen van een gebouw. De SAR en drager-inbouw komen uitgebreid aan de orde, maar ook thema’s zoals Stichting Open Bouwen (SOB), Industrieel, Flexibel en Demontabel (IFD) bouwen, Slim Bouwen, Conceptueel Bouwen en legolisering. Eigenlijk zijn het allemaal manieren om een gebouw als geheel terug te brengen naar delen. En met die delen kun je beter inspelen in de woonbehoefte. Daarbij viel het op dat deze benadering door de jaren heen nooit verdwijnt, maar telkens onder een andere naam en met een andere twist terug komt.

Een van de beoordeelde concepten was Alliantie+, of eigenlijk moet ik zeggen de Component Renovatie. Sinds 2007 hebben we het initiatief genomen om ons idee, een woning op te delen in componenten, verder uit te werken en per component een aanbod te ontwikkelen en in de bestaande woningvoorraad van huur en koop daadwerkelijk te demonstreren. Dat opdelen van de woning sluit aan bij het eerder genoemde gedachtegoed. Wij hebben hier destijds voor gekozen  omdat  componenten het  mogelijk maken om op overzichtelijke schaal met de industrie tot innovatie van het aanbod te komen. Een woning als totaal is daar, gezien de huidige stand van zaken te ingewikkeld voor. Zelfs bij identieke woningen (zoals een bouwsysteem) leidt dat tot problemen, omdat niet flexibel genoeg op bewonerswensen ingegaan kan worden en omdat de ingreep ondanks subsidie en andere kunstgrepen onbetaalbaar wordt. Met Component Renovatie maak je de opgave kleiner. Je hebt het dan over een gevel, een dak of bijvoorbeeld de installatie. Vanuit de beperkte omvang van de component kun je samen met de industrie een passend en innovatief aanbod ontwikkelen. De eisen vanuit verduurzaming en energetische aanpak aan een component zijn helder. Vervolgens is het zaak om het aanbod zo te ontwikkelen dat het toepasbaar is op veel gebouwen, voor corporaties maar vooral ook voor particulieren (eigenaar-bewoners)en dat er ruimte is voor individualiteit voor de bewoner.

De bijdrage van componentrenovatie aan een duurzame toekomst

Als eerste betekent het dat je een woning niet in zijn totaal hoeft te verbeteren. Alleen de gevel of alleen het dak is ook mogelijk. Dat houdt in dat je alleen die componenten hoeft te doen die ook daadwerkelijk aan vervanging of verbetering toe zijn. Dat is dus een beperking van overlast, een beperking van de uitgaven en een beperking van het gebruik van nieuwe materialen. Daarnaast werkt Component Renovatie niet vanuit een opgave, maar vanuit een aanbod. In dit aanbod zijn partijen vertegenwoordigd die specifiek kunnen bijdragen aan een beter component. Doordat je met een beperkt aantal partijen aan tafel zit kun je flexibeler en sneller inspelen op de vraag. Hiermee wordt het makkelijker om varianten op een component te ontwikkelen. Zo is er nu een component dak, maar staat de ontwikkeling van een circulair component dak gepland. Component Renovatie stelt je in staat om de focus te leggen op die onderdelen van een totale renovatie die van belang zijn.

Component Renovatie is een benadering waar we de afgelopen jaren mee bezig zijn geweest om te ontwikkelen. Het afgelopen jaar zijn de eerste 50 woningen (met meer dan 100 componenten) gerealiseerd/in uitvoering gegaan. Het laat zien dat het opdelen ook daadwerkelijk toepasbaar is, maar vraagt veel aandacht om snel te zorgen voor de noodzakelijke opschaling. Gelukkig staan we hier niet alleen in en zijn er al velen fan van deze innovatie manier van aanpakken. Op het moment dat een idee wordt overgenomen, weet je dat dat idee werkelijkheid is geworden! Verdere opschaling gaat er zeker komen. Zo wordt de noodzakelijk verduurzaming van onze woningvoorraad realiteit voor de hele woningvoorraad.